Siddhipur Thasi Sanagaon

        थसि – प्राचीन समयमा थसिमा (सल्लाको रुख) को जंगलमा बस्ती बसालिएको हुनाले सोही रुखको नामबाट थसि हुन गएको मानिन्छ । लिच्छवी र मल्लकालीन समयमा ठूल्ठूला बस्तीहरु बनाइएको ठाउँमा देशको रक्षा सुरक्षा गर्नका लागि “गढ” (गण) बनाइएको हुन्थ्यो । गढ बनाउने बेला सम्भवतः वरिपरी रुखहरु रोपेर हेर्दैै डरलाग्दो जंगल बनाइन्थो, जसभित्र धेरै गहिरो खाडल खनेर डरलाग्दा र हिंस्रक जनावरहरु पाल्ने गरिन्थ्यो ।  साथै गहिरो पोखरी र पर्खाल  पनि बनाइन्थ्यो । यसरी ३–४ तहभित्र मात्र शहर बनाइएको हुन्थ्यो भने शहरमा पस्न ठाउँ–ठाउँमा धेरै बलिया ढोकाहरु बनाइएको हुन्थ्यो, जुन ढोका थुनिएपछि शहरभित्र पस्न प्रायः असम्भव नै हुन्थ्यो । तर कहिलेकाहीं एकदमै बलिया पहलमान शत्रुहरु आएका गुप्त समाचार थाहा पाउनासाथ भाग्नका निम्ति शहरभित्र पस्नुभन्दा पहिले शहरसँगै घना जङ्गल बनाइएको हुन्थ्यो । यस्ता ठाउँलाई गढ वा दुर्ग (गण) भनिन्थ्यो । जुन ठाउँमा ‘गढ’ दुर्ग वा ‘गण’ बनेको हुन्छ, सोही ठाउँको नाम विशेष प्रचलित हुन्थ्यो । यहाँ सल्लाको रुखको (नेवारीमा “थसिमा”)को जङ्गलमा ‘गढ’ वा दुर्ग (गण) बनाइएका कारण यस ठाउँ...

                   :jf+of k'lGx -a'4 hoGtL       ljleGg wd{ / hfthfltsf] lgjf;:yfg g]kfndf jif]{gL dgfOg] dxTjk"0f{ kjf]{T;j dWo] æa'4 hoGtLÆ klg Ps k|d'v kjf]{T;j xf] . lsgls of] Plzofsf Hof]lt, zflGtsf cu|b"t, g]kfnsf Ps /fli6«o lje"lt zfSod'lg uf}td a'4sf] hGd ePsf], pxfFn] a'4Tj k|fKt u/]sf] / lgjf{0f x'g'ePsf] lbgsf] ;Demgfdf dgfOg] kj{ xf] . h'g a}zfv z'Sn k"l0f{dfsf lbg b]z tyf ljb]zdf w"dwfd;Fu dgfOg] ul/G5 . o; lbgnfO{ kljq lbg dfgL sf7df8f}+ pkTosfsf g]jf/x? / oxfFsf afl;Gbfdf …:jf+of k'lGxÚ -k'ik ofqfsf] k"l0f{df_ km"n}km"nsf] k"l0f{df gfdn] a9L k|rlnt 5 . l;4fy{ uf}tdn] a'4Tj k|fKt ul/;s]kl5 a'4sf cg'ofoLx? / cGo pkf;s–pkfl;sfx?n] v'zLofnLdf km"nsf] jiff{ -k'ik jiff{_ u/L a8f] pNnf;sf ;fy dgfPsf lyP . km"nsf] jiff{nfO{ g]kfnefiffdf :jf+of jiff{ eGg] ul/G5, ToxL zAbaf6 o; k"l0f{dfsf] gfd :jf+of k'lGx /xg uPsf] eGg] hg>'lt kfOG5 eg] k...

थसि, सानागाउँ अथात् सिद्धिपर ः भाग १       भागालिक बनाटका आधारमा नेपाललाई पाँच विकास क्षेत्र, १४ अञ्चल, ७५ जिल्लामा छुट्याइएको छ । मध्य पश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्र काठमाडौं उपत्यकाका तीन जिल्ला मध्ये ललितपुर दोस्रो महत्वपूर्ण जिल्ला हो । यस जिल्ला अन्तर्गतका ४१ गा.वि.स. मध्ये चक्रपथबाट करीब ३.२ कि. मी. पूर्व र काठमाडौंबाट करीब ७ कि.मी. दूरीमा रहेको पुरानो बस्ती अर्थात् उपत्यकाभित्र कमै मात्रामा मौलिकता  बिथोलिएको, वरिपरी गाउँ नै गाउँले घेरिएको, बीचमा शान्त र स्वच्छ वातावरणमा अवस्थित गुच्च–मुच्च परेको यो गाउँ थुप्रै रंगहरु समेट्दै  पुराना र नयाँ इँटाको रातो–सेतोपना अनि गगनलाई छुन खोज्ने नयाँ–नयाँ पिलरका खम्बाहरु, दूर्लभ हुँदै गइरहेका हुक्का साथै खैरो र सेतो छ्याङ अनि ‘ला छकू वयेक समय्बजि’ जस्ता सांस्कृतिक परम्पराको प्राचीन ऐतिहासिक गाउँ हो– थसि, सानागाउँ अर्थात् सिद्धिपुर । धर्म, भाषा, भेषभूषा, संस्कृति, चाडपर्व, रीतिरिवाजमा धनी गाउँ हो– थसि । यस गा.वि.स.को पूर्वमा लुभु, पश्चिममा इमाडोल, उत्तरमा टिकाथली र दक्षिणमा हरिसिद्धि, ठैव, गोदामचौर गा.वि.स.हरु रहेको छ भने सम...